کاوش موضوع پلورالیسم دینی

کثرت گرایی (پلورالیسم، کثرت‌انگاری یا کثرت‌باوری) نسبت به دین، نظریه‌ ای است که برخی از دانشمندان و متکلمین غربی با تأثیر پذیری از دیدگاه خاصی در پاسخ به برخی مسائل عقیدتی و همچنین برای حل برخی از مشکلات اجتماعی ارائه می‌دهند. تکثرگرایی نظریه‌ای است که به لزوم کِثرت عناصر و عوامل در جوامع و مشروعیت منافع آن‌ها باور دارد. پلورالیسم به مکتبی گفته می‌شود که «حقیقت»، «نجات» و «رستگاری» را منحصر در یک تفکر، دین، فرهنگ و اجتماع نمی‌داند؛ بلکه همهٔ این مؤلفه‌ها را اشتراکی بین همۀ مکتب‌ها می‌داند؛ به نحوی که ادیان برتری ندارد و پیروان هر آئینی در صراط مستقیم هستند و همۀ آن‌ها از نجات، حقیقت و رستگاری برخوردارند. اصطلاح شناخته شده پلورالیسم از فرهنگ غربی گرفته شده و ابتدا در آداب کلیسایی مطرح بوده‌است. در ابتدا اصطلاح پلورالیسم را در مورد شخصی که از چند منصب کلیسایی برخوردار بود به کار می‌بردند؛ اما امروزه در عرصه‌ فرهنگی به این معناست که در یک عرصه فکری و مذهبی عقاید و روش‌های گوناگونی مورد قبول باشد. از این حیث بود که بحث پلورالیسم دینی مطرح‌ شد. بنابراین مفاد پلورالیسم دینی از آثار و کشفیات عصر جدید است. امتداد جریان‌های فکری قرون وسطی در دوران جدید هم قابل ردیابی است. در اخلاق مدرن یهودی با وجود کسانی که تا حد زیادی خواهان تداوم ارزش‌های سنتی بودند؛ نهضت اخلاقی موسار به رهبری ربی سالانتر، در قرن نوزدهم از الهیات عصر روشنگری تأثیر پذیرفت. درحالی که راست‌کیشان یهودی بر مجزا بودن اخلاق یهودی به عنوان یک اخلاق دینی از اخلاق و منطق کانت تأکید می‌کردند؛ اصلاح‌طلبانی نظیر موسی مندلسون و موریتزلازاروس مدعی بودند که اخلاق یهودی کاملاً منطبق با اساس اخلاق کانتی و دنباله‌رو آن است. تا پیش از سال ۱۷۸۹ در اروپا و مدت‌ها پس از آن در جهان‌اسلام، یهودیان به هیچ‌ وجه مجاز به شرکت در کارهای فرهنگی و تهذیب جوامع خویش نبودند. پس از آن سال‌ها هنگامی که انجام دادن این امور برای یهودیان ممکن شد؛ آنان با شیفتگی زیاد از آن استقبال کردند. این فضای باز فرهنگی و مشارکت بیشتر مردم در امور فرهنگی یکی از مهم‌ترین ویژگی‌هایی است که یهودیت معاصر را از یهودیت قرون‌وسطی متمایز می‌کند. دیگر ویژگی متمایز کننده یهودیت این دوران شیوه‌هایی است که بر اساس آن این آئین به جنبش‌ها، گرایش‌ها و حتی فرقه‌های رقیب متعدد تبدیل شده‌‌ است. از این‌رو آن‌گونه که در قرون وسطی اعمال می‌شد اگر هم در مواردی دیدگاه‌های گوناگون وجود داشت؛ ذاتاً در جهت یک نظر و عقیده قرار می‌گرفت. البته این نظر خلاف عقیده‌هایی است که یهودی بودن را را از ابتدا آئینی وفادار به پلورالیسم می‌داند. پلورالیسم دینی در دهه‌های اخیر با کار جان‌ هیک در جهان مسیحی افزایش یافت گرفت. او مشاهده می‌کرد که بسیاری از غیر‌مسیحیان تحت تأثیر ادیان دیگر انسان‌هایی پاک و بی‌آزار بار آمده‌اند؛ بنابراین گفت: پس نگوئیم که مسیح خداست و فقط به وسیلۀ او می‌توان به بهشت رسید؛ چرا که اگر قرار باشد تنها گروه مسیحیان به بهشت بروند، پس عمل خیر بقیه چه می‌شود؟ در واقع پلورالیسم تفکری است که، در پی هم‌زیستی مسالمت‌آمیز پیروانِ عقاید مختلف دینی در کنار هم است.... بیشتر در ویکی پدیا